Η Μαίρη Λιάτσου, η ιδρύτρια της περίφημης σχολής χορού στη Θεσσαλονίκη, θυμάται την ιστορία του πατέρα της, που υπήρξε διακεκριμένος καθηγητής του Αμερικανικού Κολλεγίου, τη ζωή στο campus, τη φοίτησή της στο Κολλέγιο και γλαφυρές λεπτομέρειες από τη σχολική ζωή. Ακόμα, αναφέρεται διεξοδικά στον τρόπο με τον οποίο η φοίτησή της στο Σχολείο επηρέασε την επιλογή της να ασχοληθεί με τον χορό και έτσι να φθάσει το όνομά της για δεκαετίες ολόκληρες να είναι συνώνυμο του χορού στη Θεσσαλονίκη.
Συνέντευξη Ράνια Μουντράκη
Απόδοση κειμένου Τάσος Βαρέλλας ’03.
(Η συνέντευξη πρωτοδημοσιεύθηκε στο περιοδικό Alumnus, τεύχος 138, Μάρτιος 2017)
Η Μαίρη Λιάτσου γεννήθηκε το 1936 και αποφοίτησε από το Κολλέγιο το 1954. Τακτικό μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας Χορού του Λονδίνου και διπλωματούχος της επαγγελματικής σχολής χορού Ραλλούς Μάνου. Μετεκπαιδεύθηκε στην Ακαδημία της Βιέννης (Tanzabteilung an der Musikakademie), στο Mozarteum του Salzburg (σύστημα Carl Orff) και στη Royal Academy of Dance στο Λονδίνο. Από το 1960, η Σχολή Χορού Μαίρης Λιάτσου υπήρξε διαχρονικά το λίκνο του χορού στην πόλη της Θεσσαλονίκης. Στην πολυετή διαδρομή της Σχολής, οι μαθητές και οι μαθήτριες είχαν την ευκαιρία -μεταξύ άλλων- να διδαχθούν κλασικό μπαλλέτο με το σύστημα της Αγγλικής Βασιλικής Ακαδημίας Χορού, μοντέρνο θεατρικό χορό – jazz με το σύστημα της Αγγλικής Αυτοκρατορικής Εταιρίας Καθηγητών Χορού, σύγχρονο εκφραστικό χορό με το σύστημα της Martha Graham και χορό καρακτέρ με το σύστημα της Αγγλικής Βασιλικής Ακαδημίας Χορού.
Η συνέντευξη που ακολουθεί πραγματοποιήθηκε από τη Ράνια Μουντράκη στο πλαίσιο καταγραφής της προφορικής ιστορίας (oral history) του Συλλόγου Αποφοίτων.
Ποια χρονιά μπήκατε στο Σχολείο;
Αποφοίτησα το ’54. Ξεκίνησα το Κολλέγιο έξι χρόνια πριν. Δεν πήγα προκαταρκτική γιατί ήξερα αγγλικά, ήμουν στο δημοτικό στον Κοραή.
Ήταν και ο πατέρας σας στο Κολλέγιο πριν τον πόλεμο;
Ο πατέρας μου δίδασκε αγγλικά στο Κολλέγιο από το 1932 μέχρι το 1948. Όταν ήμουνα μικρή, τα καλοκαίρια με έπαιρνε μαζί του στο Κολλέγιο κι ενώ εκείνος ασχολούνταν με τα του Σχολείου εγώ εξερευνούσα τον κήπο κι έπαιζα μέσα στα χόρτα και τα λουλούδια που μοσχοβολούσαν. Για μένα, το Κολλέγιο ήταν ο πατέρας μου.
Το 1940, όταν άρχισαν οι βομβαρδισμοί από τους Ιταλούς, το Κολλέγιο έκλεισε και το Macedonia Hall μετατράπηκε σε νοσοκομείο, μ’ έναν τεράστιο άσπρο σταυρό ζωγραφισμένο στη στέγη του. Η διεύθυνση πρότεινε στους καθηγητές να μετακομίσουν με τις οικογένειές τους στα διάφορα κτίρια του Κολλεγίου ώσπου να τελειώσει ο πόλεμος. Εμείς μείναμε στο White House. Είχαμε ένα δωμάτιο στο ισόγειο και στις 19 Δεκεμβρίου το 1940 γεννήθηκε ο αδερφός μου Μιχάλης. Μετά από 40 μέρες στο διπλανό δωμάτιο γεννήθηκε ο Νίκος, γιος του καθηγητή των τεχνικών, ζωγράφου Γιώργου Παραλή, και οι δύο απόφοιτοι του ’59.
Όταν ήρθαν οι Γερμανοί γυρίσαμε στα σπίτια μας. Όσοι καθηγητές μπορούσαν πήραν βιβλία και έπιπλα του Σχολείου για να τα φυλάξουν. Εμείς πήραμε ένα πιάνο με ουρά γιατί το σπίτι μας ήταν ευρύχωρο. Η μητέρα μου έπαιζε πιάνο κι εγώ έμαθα τις πρώτες μου κλίμακες σ’ αυτό το πιάνο. Να υπάρχει άραγε ακόμη στο Κολλέγιο;
Θα θέλαμε να μας πείτε περισσότερες λεπτομέρειες για τον πατέρα σας.
Να σας πω. Ο πατέρας μου, Βασίλης Λιάτσος, ήταν απόφοιτος της Ροβερτίου στην Κωνσταντινούπολη. Το ίδιο και η μητέρα μου, ωστόσο του Παρθεναγωγείου. Γνωρίστηκαν στα clubs (θεάτρου, μουσικής) παντρεύτηκαν και ήρθαν στην Ελλάδα, πρώτα στην Κέρκυρα . Μετά ο πατέρας μου πήγε στο Λονδίνο και αποφοίτησε από το London School of Economics. Διορίσθηκε στο Anatolia το 1932 ως καθηγητής αγγλικών έγραψε 4 βιβλία σχετικά με την διδασκαλία και την εκμάθηση της αγγλικής γλώσσας. Το ’46 – ’47 πήγε με sabbatical στην Αμερική, πήρε δίπλωμα από το Columbia University όπου και δίδαξε. Όταν επέστρεψε άνοιξε ιδιωτικό φροντιστήριο ξένων γλωσσών – το πρώτο στη Θεσσαλονίκη μετά τον πόλεμο.
Ήταν συνιδρυτής του σχολείου Κοραής -1943 – από όπου αποχώρησε το 1951 για να ιδρύσει το δημοτικό – νηπιαγωγείο Μακεδονικά Εκπαιδευτήρια, εφαρμόζοντας πρωτοποριακές για την εποχή ιδέες όπως: να τρώνε τα παιδιά στο σχολείο, το απόγευμα να μελετάνε με επιτήρηση και βοήθεια και να επιστρέφουν σπίτι τους χωρίς τσάντα, διαβασμένα.
Το 1950, η πρυτανεία του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου του ανέθεσε να οργανώσει το τμήμα Αγγλικής Φιλολογίας – ήταν ο πρώτος διδάσκαλος του τμήματος.
Σε προηγούμενο τεύχος του περιοδικού μας διαβάσαμε το όνομα του πατέρα σας σε μια συνέντευξη με τον Ανδρέα Μορδώχ που έκανε ο ίδιος ο πρόεδρος του Κολλεγίου Δρ Πάνος Βλάχος.
Διάβασα κι εγώ την συνέντευξη και μου έκανε εντύπωση ότι από όλους τους καθηγητές, ο κ. Μορδώχ θυμάται τον πατέρα μου. Συγκινήθηκα πολύ.
Ο πατέρας μου πέθανε μόλις πενήντα ενός ετών, οι μαθητές του ωστόσο τον θυμούνταν και τον μνημόνευαν με πολύ αγάπη και σεβασμό για πολλά χρόνια. Ακόμα και σήμερα όταν πρωτοάνοιξα τη σχολή χορού το 1960 πάρα πολλοί μαθητές του ήρθαν να εγγράψουν τα κορίτσια τους επειδή γνώριζαν ότι είμαι κόρη του. Είναι χαρακτηριστικό ότι την πρώτη μέρα η σχολή λειτούργησε με 75 μαθήτριες. Ο πατέρας μου έπαιζε βιολοντσέλο και φλάουτο και με συναδέρφους διοργάνωνε στο Κολλέγιο βραδιές μουσικής δωματίου. Είχε δημιουργήσει θεατρικά εργαστήρια στο Κολλέγιο και στον Κοραή, όπου ανέβαζε έργα στα Αγγλικά.
Είχε φτιάξει μια πολύ ωραία χορωδία από μαθητές και καθηγητές του Κολλεγίου. Θυμάμαι ακόμη με συγκίνηση τον καιρό που τραγουδούσαν τα κάλαντα μαζί με αγγλικά χριστουγεννιάτικα τραγούδια, στα σπίτια των καθηγητών κάθε Χριστούγεννα και αντηχούσε όλο το Χαριλάου. Επίσης είχε διδάξει στους οικότροφους τις ψαλμωδίες της θείας λειτουργίας της Κυριακής και ανέβαινε με το ποδήλατο του και με έναν παπά στο πίσω κάθισμα, με βροχή ή χιόνια προκειμένου να γίνει ορθόδοξη η λειτουργία στο εκκλησάκι που βρισκόταν τότε στο Macedonia Hall.
Το μεγαλύτερο hobby του πατέρα μου ήταν η ζωγραφική – ακουαρέλες και λάδια. Να σας πω ακόμη ότι ο πατέρας μου είχε πολύ χιούμορ και ήταν η ψυχή των καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, των parties, των εκδρομών, τόσο των μαθητών όσο και των καθηγητών. Θυμάμαι μια φορά αποκριές στο φιλόξενο και πολύ ωραίο σπίτι των Comptons , ο μπαμπάς έβαλε τη μαμά να σχεδιάσει πίσω στη φαλάκρα του ένα πρόσωπο, φόρεσε και τα γυαλιά του από πίσω, φανταστείτε πως έμοιαζε όταν χόρευε έτσι με τη μαμά.
Που μένατε, σε ποια περιοχή;
Όταν άρχισε ο πατέρας μου να εργάζεται ως καθηγητής στο Anatolia, το Κολλέγιο λειτουργούσε στο Χαριλάου, σε ένα γαλλικό καζίνο. Υπάρχουν σχετικά φωτογραφίες στο θαυμάσιο βιβλίο που έγραψε ο κ. McGrew για το Κολλέγιο. Αυτό το καζίνο το πρόφτασα, αλλά ήδη σαν δημοτικό σχολείο. Στην ίδια θέση τώρα βρίσκεται ένα καινούργιο δημόσιο δημοτικό σχολείο, πριν από το γήπεδο του Άρη, στην στροφή προς την οδό Ν. Πλαστήρα.
Οι περισσότεροι καθηγητές που δίδασκαν την εποχή που το Κολλέγιο λειτουργούσε στο καζίνο είχαν αγοράσει οικόπεδα στη γύρω περιοχή, ακαλλιέργητες εκτάσεις που ήταν ιδιοκτησία του μεγαλο- επιχειρηματία Χαρίλαου. Το μεγάλο διώροφο σπίτι του διευθυντή Riggs υπάρχει ακόμη.
Όταν ήσασταν εσείς στο Σχολείο που κάνατε μαθήματα;
Μέχρι την γ’ γυμνασίου στεγαζόμασταν σε μικρά κτίσματα –μάλλον γερμανικά- δυτικά του Morley. Στην δ’ γυμνασίου μεταφερθήκαμε στα καινούρια κτίρια του παρθεναγωγείου, περάσαμε δηλαδή τον δρόμο. Τα δύο νέα κτίρια ήταν μοντέρνα, λειτουργικά, λίγο άχαρα. Κανένα δέντρο πουθενά, αλλά στα επόμενα χρόνια οι κηπουροί φαίνεται κάνανε θαύματα και γέμισε ο τόπος άσπρες, πασχαλιές, κουτσουπιές.
Τα μαθήματα πόσες ώρες διαρκούσαν;
Το πρωί είχαμε 5 ώρες. Οι τρείς πρώτες με τα δύσκολα μαθήματα, διάλειμμα, μετά άλλες 2 ώρες μάθημα. Για το μεσημέρι είχαμε 1 ώρα διάλειμμα και ακόμη 2 ώρες μάθημα το απόγευμα. Τις Τετάρτες είχαμε μεγαλύτερο μεσημεριανό διάλειμμα για να έχουμε χρόνο για τα clubs.
Τι μαθήματα κάνατε;
Κάναμε όλα τα μαθήματα του Υπουργείου Παιδείας, αλλά κάναμε στα αγγλικά: ψυχολογία, ανατομία, αγγλική λογοτεχνία, home-economics και την αγγλική γλώσσα. Όποιος ήθελε μπορούσε να κάνει μια δεύτερη γλώσσα, τα γαλλικά. Νομίζω ότι ακριβώς μετά από εμάς η επιθεώρηση απαγόρεψε να γίνονται μαθήματα στα αγγλικά, εκτός βέβαια από τη γλώσσα. Υπήρχαν και πολλά extra-curricular activities, drama club, choral, music club, puppet-show club – στο κουκλοθέατρο μάθαμε να κινούμε με ξυλάκια τις κούκλες από την οροφή της μικρής σκηνής. Υπήρχε ένας Αμερικανός καθηγητής ο οποίος είχε φαίνεται αυτό το hobby. Μια φορά, στο πλαίσιο των home-economics μας έφεραν στο Morley 4 ολοκαίνουριες ραπτομηχανές σε ξύλινες γυαλιστερές βάσεις όπου η μηχανή χωνεύονταν στο συρτάρι. Τρέξαμε όλες να πιάσουμε τα ξύλα. Είχαμε μια πολύ νεαρή Αμερικανίδα καθηγήτρια η οποία, μόλις είδε τα χέρια μας πάνω στις ραπτομηχανές φώναξε με απόγνωση: «don’t you never ever, ever, ever put your fingers on the machines…» άλλο που δε θέλαμε.
Ποιον καθηγητή ή καθηγήτρια συμπαθούσατε πιο πολύ;
Αγαπήσαμε όλες πολύ μια δασκάλα. Τη Miss Trotter. Η Miss Trotter ήρθε στο Κολλέγιο όταν εμείς ήμασταν 5η και 6η γυμνασίου. Καναδέζα μεγάλης ηλικίας, είχε άλλα 2 χρόνια για να πάρει σύνταξη. Ταυτόχρονα υπήρξε και διευθύντρια στο παρθεναγωγείο γιατί η Miss Ingle είχε πάρει sabbatical. Την Miss Trotter την σεβόμασταν πολύ, ήταν γλυκομίλητη με θαυμάσιους τρόπους, με χιούμορ, χρυσή καρδιά και πολύ μορφωμένη. H Miss Trotter μας δίδαξε αμερικάνικη λογοτεχνία στην 5η γυμνασίου και εγγλέζικη στην 6η, όπου κάναμε Άμλετ και Μακμπέθ. Χωρίς να ανοίξουμε βιβλίο ξέραμε απ’ έξω τα δύο αυτά έργα. Τοποθετούσε τα δρώμενα σε κοινωνικό, πολιτικό , θρησκευτικό πλαίσιο, εξηγούσε τα ήθη και έθιμα της εποχής, τι φορούσαν, τι έτρωγαν. Ανέλυε τους χαρακτήρες έτσι ώστε να γνωρίζουμε πως θα αντιδράσει ο κάθε χαρακτήρας. Μια απίστευτη φιλόλογος, δεν υπήρχε όμοιά της. Η Miss Trotter μου άνοιξε ορίζοντες κι έλεγα, Θεέ μου, να μπορέσω να γίνω το 1/10 αυτής της δασκάλας. Είχα την τύχη να συναντήσω και μια άλλη δασκάλα της Royal Academy of Dance, στην Αγγλία, λεγότανε Morwena Bowen. Εξηγούσε με ποιο τρόπο πρέπει να γίνει μια κίνηση στη χορογραφία πχ. Της Aurora στην Ωραία Κοιμωμένη και πως πρέπει η ίδια κίνηση να αποδοθεί στην χορογραφία π.χ. της Odette στη Λίμνη των Κύκνων για να εξυπηρετήσει το χτίσιμο του χαρακτήρα. Αυτές οι δύο κυρίες ήταν τα φωτεινά μου αστέρια.
Ένας άλλος καταπληκτικός δάσκαλος ήταν ο Λάμπρος Παπαδημητρίου. Δίδασκε στο αρρεναγωγείο μαθηματικά. Mε την οικογένειά του είχαν νοικιάσει το σπίτι του Ιατρίδη που ήταν δίπλα στο δικό μας. Με την κόρη του την Αγνή ήμασταν συμμαθήτριες και πολύ καλές φίλες. Φυσικά η ίδια δίδαξε όλα της τα χρόνια στο Κολλέγιο. Δυστυχώς την χάσαμε το προηγούμενο καλοκαίρι. Ο πατέρας της λοιπόν, ο Λάμπρος Παπαδημητρίου, μόλις αρχίζαμε ένα καινούριο κεφάλαιο στα μαθηματικά μας περίμενε στην βεράντα του σπιτιού τους και ρωτούσε: «καταλάβατε;» Πήγαινα λοιπόν σπίτι τους και σε 10’ η Αγνή κι εγώ είχαμε συλλάβει την ύλη των τριών επομένων μηνών. Είχε καταπληκτική μεταδοτικότητα.
Πείτε μας κάποιες αναμνήσεις από γιορτή του Σχολείου, χριστουγεννιάτικες γιορτές, τσάι, bazaar.
Ήταν ωραία στα Bazaars, κάναμε πολύ δουλειά. Έχω κεντήσει ατελείωτα, κυρίως τα καλοκαίρια και η μητέρα μου το ίδιο, η οποία έκανε και μικρές σοκολατένιες μπαλίτσες με κονιάκ. Τα Χριστούγεννα συνήθως χιόνιζε και το campus ήτανε μια μαγεία. Πολλές φορές δεν κάναμε μάθημα γιατί τα λεωφορεία δεν μπορούσαν να ανέβουν την ανηφόρα μετά την Πυλαία.
Την άνοιξη, τον Μάιο κάναμε τις γυμναστικές μας επιδείξεις May-Day τις λέγαμε. Τα πρώτα 3 χρόνια κάναμε γυμναστικές ασκήσεις και λαϊκούς χορούς, ελληνικούς και από ξένες χώρες, ουγγαρέζικους, σκωτσέζικους, square dance, αμερικάνικους. Μας δίδασκε η Miss Μαρίκα Κοντόζολγου η οποία ήταν αυστηρή, όταν ξέφευγε κανένα χεράκι πατούσε τις φωνές.
Πόσους μαθητές είχε το Σχολείο;
Στην τάξη μας ήμασταν 27, συνολικά σε όλες τις τάξεις του παρθεναγωγείου πρέπει να’ μασταν συνολικά 200 άτομα. Τα αγόρια πρέπει να΄ταν άλλα τόσα ίσως και περισσότερα.
Πηγαίνατε στα home-comings, στα reunions;
Δυστυχώς η τάξη μας ποτέ δεν έδεσε. Ήμασταν 10 περίπου φίλες που κάναμε παρέα- κι ακόμη κάνουμε, αλλά όλη η τάξη, όχι. Και προπαντός δεν δέσαμε με τα αγόρια. Καθόλου μυστήριο, αφού δεν τα βλέπαμε, ήταν στο αρρεναγωγείο, από την άλλη μεριά του δρόμου και για να πας εκεί έπρεπε να πάρεις άδεια.
Δεν βρισκόσασταν στην καθημερινότητα;
Βρισκόμασταν στα clubs, αυτά επιτρεπόταν. Αλλά νομίζω ότι ήμαστε η μόνη τάξη του Κολλεγίου που δεν έχει κάνει ποτέ reunion- ίσως μια φορά μόνο με ελάχιστη συμμετοχή.
Έδιναν υποτροφίες όταν ήσασταν εσείς στο Σχολείο;
Ναι βέβαια, είχαμε τουλάχιστον 7 κορίτσια με ολόκληρη την υποτροφία και κάποια με μερική. Δύσκολα χρόνια.
Πήγαν κάποιοι στην Αμερική από την τάξη σας;
Μιλάμε μόνο για τα κορίτσια. Ναι πολλές. Δεν κρατήσαμε όμως καμία επαφή. Η Τασούλα Βοσνακίδου, στην αρχή, όταν ερχόταν βρισκόμασταν. Οι άλλες δεν νομίζω ότι επέστρεψαν ποτέ στην Ελλάδα.
Αυτό που περιγράφετε για τους χορούς που κάνατε στο Σχολείο, σας ξύπνησε κάτι, σχετίζεται με την μετέπειτα επαγγελματική σας ενασχόληση;
Στο Κολλέγιο χρωστάω το ότι ασχολήθηκα με το χορό. Ανακάλυψα ότι μπορείς και μόνο με την κίνηση να εκφραστείς, να πεις μια ιστορία, να χτίσεις χαρακτήρες.
Η καθηγήτρια μας στην γυμναστική η Miss Μαρίκα Κοντόζογλου, Ελληνίδα από την Καισάρεια, είχε πάει στην Αμερική με υποτροφία του ιδρύματος Fullbright και γύρισε πίσω με πολλές καινούριες ιδέες. Να κάνω μια μεγάλη παρένθεση: στην Αμερική, το 1933 εμφανίστηκε μια χορεύτρια, η Martha Graham, η οποία υποστήριζε ότι δεν μπορούσε να εκφραστεί μέσα από την απόλυτη πειθαρχία του κλασικού μπαλέτου. Επινόησε λοιπόν καινούριες κινήσεις και ασκήσεις, αυτό που τώρα ονομάζουμε modern expressional dance. Είχε την έμπνευση να δανειστεί ιστορίες και χαρακτήρες από την Ελληνική Μυθολογία, Κλυταιμνήστρα, Μήδεια κλπ. Φυσικό ήταν να αρχίσουν να την αντιγράφουν χορογράφοι, χορευτές, γυμναστές, γιατί ήταν κάτι νέο και προπαντός προσιτό. Τυπώθηκαν βιβλία με σενάριο, χορογραφίες και φωτογραφίες από επιδείξεις σε σχολεία και Κολλέγια της Αμερικής και η Mrs. Compton μερίμνησε ώστε να’ρθουν και στο Κολλέγιο μερικά βιβλία.
Η Mrs Compton, η γυναίκα του διευθυντή Carl Compton, μια γλυκύτατη κυρία, μορφωμένη, με καλλιτεχνικές ανησυχίες, βοήθησε πολύ την Miss Μαρίκα στην οργάνωση τέτοιων γιορτών στο Κολλέγιο.
Στην 5η τάξη ανεβάσαμε την ιστορία της Ναυσικάς και του Οδυσσέα – εγώ ήμουν Ναυσικά – στην 6η τάξη η Miss Μαρίκα χορογράφησε τον μύθο της Δήμητρας και της Περσεφόνης – εγώ ήμουν Περσεφόνη. Τον Οδυσσέα τον υποδύθηκε η συμμαθήτρια μου και πολύ καλή φίλη Έλσα Αστεριάδου, τότε πρόεδρος του Σχολείου. Η χορογραφία είχε και έναν χορό με μπάλες (παλιές του baseball), όπως έλεγε η Miss Μαρίκα με την καραμανλίδικη προφορά της : ‘πάλες του πέϊς – πωλ’. Η Ναυσικά με τις φίλες της χορεύουν και η μπάλα της Ναυσικάς ξεφεύγει προς το χαντάκι όπου κρύβεται ο Οδυσσέας. Στην παράσταση όμως, βρεθήκαμε να χορεύουμε μακριά από τον Οδυσσέα, εγώ έριξα την μπάλα με όση καλυμμένη δύναμη μπορούσα, αλλά άκουσα ένα «ρε Λιάτσου που πέταξες την μπάλα;»
Συγκινήθηκα πολύ όταν η Miss Μαρίκα, χρόνια μετά μου χάρισε όλο το υλικό και τις σημειώσεις της από τις γιορτινές εκδηλώσεις που επί σειρά ετών ετοίμαζε.
Θα πρέπει να ήταν κάτι πολύ πρωτοποριακό τότε για μια κοπέλα από τη Θεσσαλονίκη.
Ήταν. Όμως, η μητέρα μου ήταν μορφωμένη και πολιτισμένη. Γνώριζε ότι υπάρχει μεγάλη διαφορά στο να διδάσκεις χορό με το να χορεύεις σε ροζ μπαλέτα. Να σας πω ότι η άγνοια ακόμη καλά κρατεί;
Πως συνεχίσατε με τον χορό;
Σπούδασα χορό και είμαι απόφοιτος της επαγγελματικής σχολής χορού Ραλλού Μάνου όπου διδάσκονται κυρίως ο μοντέρνος εκφραστικός χορός η τεχνική της Martha Graham.
Η Ραλλού Μάνου διεύθυνε τότε και το Ελληνικό Χορόδραμα κι έτσι είχα την τύχη να χορέψω σε πολλές παραστάσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Λέω τύχη, γιατί η Μάνου συνεργαζόταν εκείνη την εποχή, ανάμεσα σε άλλους καλλιτέχνες και με τον Χατζιδάκι, τον Θεοδωράκη, τον Ξενάκη, τα δε σκηνικά και κουστούμια τα φιλοτεχνούσαν ζωγράφοι όπως ο Βασιλείου, ο Μόραλης, ο Τσαρούχης, ο Χατζηκυριάκος –Γκίκας. Τα μελέτησα αυτά από κοντά. Είχα και την τύχη να χορέψω στην παράσταση των Ορνίθων: Κουν- Χατζηδάκης-Τσαρούχης- Μάνου. Έμαθα πολλά από αυτούς τους μεγάλους καλλιτέχνες.
Στη συνέχεια παρακολούθησα μαθήματα μοντέρνου χορού με την Rosalia Chladek στην Ακαδημία της Βιέννης. Επί σειρά ετών παρακολούθησα τα θερινά μαθήματα της Royal Academy of Dance στο Λονδίνο, γνωρίζοντας το σύστημα της Αγγλίας στο κλασικό μπαλέτο. Μετά από εξετάσεις στον χορό, έγινα μέλος της Ακαδημίας και ήμουν η πρώτη στην Ελλάδα που εφάρμοσα το σύστημα διδασκαλίας μπαλέτου της Ακαδημίας, δίνοντας την ευκαιρία στις μαθήτριες της σχολής μου να εξετάζονται και να βαθμολογούνται από αγγλίδες χοροδιδασκάλισσες και να αποχτούν τα αντίστοιχα διπλώματα. Επίσης στην Αγγλία μελέτησα την μέθοδο διδασκαλίας της jazz στο Imperial Society of Teachers of Dance, το οποίο και δίδασκα στη σχολή. Για 6-7 χρόνια είχα στη σχολή μόνο τμήματα για ερασιτέχνες. Μετά ξεκίνησα τα τμήματα της επαγγελματικής σχολής, όπου οι σπουδαστές/τριες έπαιρναν τα διπλώματα από το Υπουργείο Πολιτισμού, δηλαδή μπορούσαν να χορέψουν ή να διδάξουν .
Με τις μαθήτριες σας έχετε επαφή;
Βέβαια, με πολλές από αυτές και βέβαια με πολύ λίγα αγόρια. Όταν πηγαίνω σε παράσταση χορού αισθάνομαι σαν σε reunion. Οι μαθήτριές μου, εκτός από τα μαθήματα και τις εξετάσεις έχουν να θυμούνται και τις πετυχημένες παραστάσεις που κάναμε στα θέατρα της Θεσσαλονίκης: Βασιλικό, Εταιρία Μακεδονικών Σπουδών, Μέγαρο με έργα του διεθνούς ρεπερτορίου όπως: Η Ωραία Κοιμωμένη, ο Καρυοθραύστης, η Λίμνη των Κύκνων, η Κακοφυλαγμένη Κόρη, Coppelia, το Αηδόνι του Αυτοκράτορα της Κίνας, είναι μακρύς ο κατάλογος, αλλά και 47 τα χρόνια λειτουργίας της σχολής.
Είχατε και μια παράσταση σε συνεργασία με το Κολλέγιο;
Μια φορά, ναι. Η αφίσα αυτή είναι από κείνη την παράσταση, τα έσοδα της οποίας πήγαν για υποτροφία στο Κολλέγιο. Γιορτάζαμε τα 100 χρόνια του Anatolia.
Σας ευχαριστούμε πολύ για τον χρόνο σας.
Εγώ σας ευχαριστώ.
